مطلبی که در این مقاله قصد داریم راجع به آن صحبت کنیم عقد بیع و ملزوماتی ایست که بهتر است درمورد آن بدانید ، همانطور که میدانید یکی از مهمترین مسائل پیرامون حقوق عقد بیع و مبادله است که در این مقاله به طور تخصصی به آن میپردازیم.
گروه حقوقی آریان دادوش با جمع آوری مطالب کاربردی و بخصوص در زمینه حقوق و باالاخص حقوق ملکی و شاخه های تخصصی آن کمکی به شما عزیزان علاقه مند به این رشته خواهد کرد .
آریان دادوش | وکیل ملکی حقوقی
عقد بیع چیست
عقد بیع چیست
در ابتدا با ماده 338 قانون مدنی شروع میکنیم . در این ماده عقد بیع اینگونه تعریف شده است بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم
بنابراین مبیع معمولا عینی است که ممکن است غیر عین هم باشد ولی در ازای ایجاب قبولی که صورت میگیرد طرفین یک مالی را بهم دیگر واگذار میکنند . فروشنده ایجابی را انجام میدهد و خریدار قبولی را انجام میدهد و آن نقل و انتقال صورت میگیرد .
لزوما ایجاب توسط فروشنده نیست ممکن است ایجاب توسط خریدار باشد مثلا خریدار به فروشنده میگوید : ماشین را به این قیمت میفروشی ؟ در واقع خریدار ثمن را تعیین میکند و فروشنده میتواند قبولی بدهد یا نپذیرد .
انواع مال ( عین )
حال به این میپردازیم که عین چیست و انواع عین چند دسته اند : در کتب مدنی دانشگاهی و مدنی 3 عین به سه دسته تقسیم شده است :
- عین معین
- عین کلی یا کلی فی الذمه
- کلی در معین یا در حکم عین معین
بیشتر بخوانید | وکیل ملکی تهران
آریان دادوش
عین معین
مالی است که قابلیت اشاره داشته باشد به طور مثال در عقد بیع میگوییم این ماشین را میخری این میز را میخری ؟قابلیت اشاره دارد و در رویت ماست عین کلی یا کلی فی الذمه به چه عینی گفت می شود ؟
عین کلی : مالی است که مقدار جنس و وصف آن مشخص میباشد مثلا 100 کیلو برنج دم سیاه را فروختم یعنی به صورت عین کلی است .
کلی در معین یا در حکم عین معین مالی داریم به صورت کلی که یک مقدار از آن را به صورت جزئی میفروشند مثلا یک تن برنج داریم در گوشه انبار و 100 کیلو از آن را میفروشم .
ممکن است برای شما هم سوال پیش بیاید که تفاوت میان عین کلی در معین با عین کلی فی الذمه چیست برای اینکه تفاوتشان را بطور دقیق تر بگوییم با یک مثال شمارا همراهی میکنیم :
مثال کلی در حکم معین این است که شما به مغازه میروید و تعریف برنجی هندی را شنیده اید وقتی به مغازه میروید از فروشنده 100 کیلو را درخواست میکنید ولی فروشنده میگوید من در مغازه ندارم ولی برای شما میاورم تا دو روز آینده و شما با همان تعریفی که شنیده اید پیش میروید.
نکته : در بیع عین معین ، بلافاصله بعد از عقد ، هم واقع میشود . مثلا شما میگویید من این فرش را فروختم ، من هم میگویم این فرش را خریدم . ثمن آن را هم مشخص کردیم ، اینجا با همین ایجاب و قبول ، تملیک هم صورت میگیرد . اما در عین کلی و کلی در معین ، با عقد تملیک واقع نمیشود.
بلکه تملیک با تعیین مصداق واقع میشود . مثال ( عقد بیع ) من 100 کیلو برنج دم سیاه فروختم ، شماهم میگویید خریدم ، اینجا بیع واقع میشود ولی تملیک به وجود نمیاید. فروشنده میرود از انبار خود مثلا یک تن برنج دارد 100 کیلو آن را مشخص میکند ، داخل گونی میریزد که خریدار بیاید و به او تحویل دهد ، آن لحظه که 100 کیلو مشخص شد و آن را در کیسه ریخت تا تحویل دهد عقد بیع شکل گرفته است.حتی اگر تحویل ندهد.
پس در عین بیع عین کلی یا کلی در معین ، تملیک با تعیین مصداق است.
عقد بیع در هر حالتی عقد تملیکی است.
ادامه مطلب | ابطال سند رسمی به علت وجود معارض
آریان دادوش | عقد بیع چیست ؟
بیع از نظر حال یا موجل بودن
عقد بیع از نظر حال یا موجل بودن 4 حالت دارد :
- عقد بیع نقد
- عقد بیع نسیه
- عقد بیع سلم یا سلف
- عقدد بیع کالی به کالی
بیع نقد
مبیع و ثمن هر دو حال است . یعنی پولی را میدهید و کالا را تحویل میگیرید . که در ماده 344 قانون مدنی این موضوع تعریف شده است و اصل را در بیع نقد بودن میداند . مقتضای اطلاق عقد بیع ، نقد بودن است و مقتضای ذات عقد بیع تملیک است . ماده 344 ق م به صراحت این قضیه را مطرح نموده است.
ماده 344 : اگر در عقد بیع شرطی ذکر نشده یا برای تسلیم مبیع یا تادیه قیمت موعدی معین نگشته باشد بیع قطعی و ثمن حال محسوب است مگر اینکه بر حسب عرف و عادت محل یا عرف و عادت تجارت در معاملات تجارتی وجود شرطی یا موعدی معهود باشد اگرچه در قرارداد بیع ذکر نشده باشد .
بیع نسیه
بیعی است که کالا موجود است و قابلیت این را دارد که شما آن را تحویل بگیرید ولی ثمن کلی و موجل است ، یعنی ثمن آن ، هم کلی است و هم موجل . در بیع نسیه برای پرداخت ثمن اجل ( زمان ) باید مشخص باشد و الا عقد باطل است .
مثلا میگویید یک ماه دیگر میدهم یا ده روز دیگر میدهم یا پول را فلان روز در فلان دفتر خانه میدهم ، یعنی موعد آن باید مشخص باشد اگر بگویید پول را وقتی میدهم که مثلا زلزله بیاید ، عقد بیع باطل است چرا که پرداخت ثمن را به عاملی مرتبط کرده است که تاریخ آن مشخص و قابل پیشبینی نیست.
بیع سلم یا سلف
بیع سلم یا سلف ، برعکس نسیه است . مبیع آن کلی و موجل است. اصطلاح سلفخری را حتما شنیده اید. معمولا در مورد محصولات کشاورزی پیش می آید .
شما پولی را میدهید و محصولات باغی را که مثلا 6 ماه آینده به بار مینشیند میخرید به این میگویند بیع سلم یا سلف که مبیع آن کلی و موجل میباشد.
بیع کالی به کالی
بیعی است که هم مبیع و هم ثمن آن هر دو کلی و موجل است . لازم هم نیست که اجله ای آنها یکسان باشد . مهم این است که موجل باشند.
عقد بیع کالی به کالی در مواردی که خیلی انجام میشود و مشهود است ، بحث خرید دلار فردایی است ، اینها معمولا به نوعی کالی به کالی انجام میدهند ، از نظر حقوقی و حقوقدانان بیع کالی به کالی صحیح است و با آن مشکلی ندارند ، از نظر شرعی بحث دیگری است.
اجاره به شرط تملیک
خالی از لطف نیست که اشاره کمی به بحث اجاره به شرط تملیک هم در مقاله عقد بیع چیست انجام دهیم ، یک نفر مالی را اجاره میکند مثلا برای 10 سال شخص موجر به مستاجر اعلام میدارد که شما سالیانه یا هرماه باید فلان مبلغ را پرداخت کنید و در پایان 10 سال بعداز آخرین قسط آن مال برای شماست.
اما حالتی دیگری هم هست که موجر علاوه بر مبلغ اجاره ماهیانه برای قسط آخر یک مبلغ دیگری را مشخص میکند و به مستاجر میگوید با پرداخت آن صاحب مال میشوی حال مستاجر میتواند پرداخت کند و صاحب مال شود و میتواند پرداخت نکند انتخاب با اوست.
آریان دادوش | عقد بیع
سخن پایانی
گروه حقوقی آریان دادوش با سابقه نزدیک به 20 سال فعالیت در پرونده ها و موضوعات مطروحه در زمینه حقوق و به خصوص ملکی و رشته های مربوط به آن ، آماده راهنمایی و کمک به شما عزیزان برای بالابردن سطح اطلاعات حقوقی شما میباشند .
عقد بیع چیست یکی از مباحث بسیار مهم در حقوق است که پایه بسیاری از مراودات و معاملات امروزی است که دعاوی بساری نیز از آن نشات میگیرند ، حتما قبل از هرگونه اقدامی با یک وکیل حقوقی متعهد و مجرب مشورت نمایید.
