توهین

توهین به چه معناست؟

واژه توهین اخذ شده از ریشه “وهن” به معنای خوار شمردن، سبک شمردن و کوچک کردن شخصیت افراد است. از جمله جرایم علیه شخصیت معنوی و حیثیت افراد می باشد و قانونگذار به منظور حمایت از آبرو و حیثیت افراد جامعه، این مقوله را جرم انگاری نموده است. ماده 608 قانون تعزیرات سال 1375 ناظر به بحت توهین و هتک حرمت اشخاص می باشد.

قانون تعزیرات راجع به توهین

با بررسی متن ماده 608 قانون تعزیرات درمی یابیم که قانونگذار به صورت تمثیلی رفتارهایی چون فحاشی و استعمال الفاظ رکیک را به عنوان مثالی برای رفتار مرتکب این جرم بیان نموده است. از این مثال ها می توان دریافت که توهین تنها در قالب فعل مثبت مادی تحقق می یابد و ترک فعل مانند بی توجهی یا بلند نشدن در مقابل افراد، توهین برشمرده نمی شود. این برداشت با اصل تفسیر مضیق قوانین کیفری نیز سازگارتر است. مجلس شورای اسلامی نیز به موجب یک ماده واحده قانون استفساریه، همین نظر را درخصوص تفسیر ماده 608 قانون تعزیرات برشمرده است و بیان نموده است که :«از نظر مقررات کیفری، اهانت و توهین و … عبارت است از به کار بردن الفاظی که صریح یا ظاهر باشد و یا ارتکاب عمل و انجام حرکاتی که با لحاظ عرفیات جامعه و با درنظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی و موقعیت اشخاص موجب تخفیف و تحقیر آنان شود و با عدم ظهور الفاظ توهین تلقی نمی گردد.»

بیشتر بخوانید در | وکیل کیفری

شرط تحقق

نکته دیگری که از این قانون استفساریه برداشت می شود، توجه به عرفیات جامعه و شرایط زمانی و مکانی و موقعیت اشخاص می باشد. بدین معنی که هر رفتار خلاف ادبی را نمی توان توهین تلقی نمود، بلکه بایستی اوضاع و احوال و زمان و مکان تحقق این رفتار را نیز بررسی نماییم. مانند بسیاری از رفتارها که ممکن است در یک جمع دوستانه توهین تلقی نشود، اما در یک جمع رسمی همان رفتار توهین و بی احترامی برشمرده شود.

جرم توهین جهت تحقق نیازمند حصول نتیجه نمی باشد، به عبارت دیگر، این جرم از جمله جرایم مطلق است و صرف بی احترامی و هتاکی به افراد فارغ از این که این هتاکی موجب رسوایی و بی آبرویی افراد شود، جرم تلقی شده و مجازات جرم توهین در انتظار مرتکب آن خواهد بود.

شروط توهین

در باب شرایط و اوضاع احوال تحقق جرم توهین باید توجه داشت که توهین بایستی صریح و به صورت معین و مشخص بیان شود. به عبارت دیگر، رفتارهای کنایه آمیز و یا فاقد مخاطب مشخص را نمی توان توهین برشمرد.

همچنین، توهین جرمی عمدی بوده و مرتکب این جرم بایستی سوءنیت داشته و به معنای الفاظ رکیک و وهن آمیز مورد استفاده وقوف و آگاهی داشته باشد.

درخصوص اینکه زنده بودن توهین شونده شرط تحقق جرم توهین می باشد یا خیر، میان حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد. برخی از حقوقدانان به استناد استفاده از لفظ “افراد” در ماده 608 قانون تعزیرات، توهین را هم نسبت به افراد زنده و هم اموات قابل تحقق دانسته اند. عده ای دیگر نیز مطلقا توهین به اموات را قابل تعقیب و پیگیری نمی دانند. اما نظر رایج تر این است که بگوییم توهین به اموات در صورتی که متضمن توهین به بازماندگان شود، قابل پیگرد و مجازات خواهد بود.

بیشتر بخوانید در: وکیل کیفری

باید بدانیم

مهم ترین نکته درخصوص جرم توهین، قابل گذشت بودن این جرم می باشد. ماده 104 قانون مجازات اسلامی جرایم قابل گذشت را برشمرده است که این جرم از جمله همین جرایم می باشد. جرایم قابل گذشت جهت پیگیری نیازمند شکایت شاکی هستند و با گذشت شاکی در هر مرحله از دادرسی، تعقیب جرم متوقف می گردد.

در یک تقسیم بندی کلان، می توانیم به دو نوع توهین ساده (عام) و توهین مشدد (خاص) دسته بندی نماییم. آنچه ماده 608 قانون تعزیرات بدان پرداخته و مورد توجه قرار داده است، توهین ساده بوده است. گاه به منظور شأن و مقام بالایی که توهین شونده دارد، قانونگذار توجهی ویژه نسبت به این افراد مبذول داشته است و این نوع از توهین را  مشدد برشمرده و در موادی جداگانه به آنها پرداخته است. برای مثال ماده 609 قانون تعزیرات ، جرم توهین به روسای قوای سه گانه، معاونین رئیس جمهور، وزرا و … و ماده 499 مکرر قانون تعزیرات ، جرم توهین به اقوام ایرانی و ادیان الهی به عنوان مصادیقی از نوع مشدد پرداخته است.

یک نکته مهم

ماده 608 قانون تعزیرات مجازات جرم توهین را نیز بیان نموده است. این ماده مجازات بیان شده را برای توهینی در نظر گرفته است که موجب حد قذف نباشد. جرم قذف متفاوت از جرم توهین می باشد. قذف به معنای نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری می باشد، به عبارتی می توان گفت که قذف یکی از انواع توهین است که پیشتر برای آن حدود شرعی تعیین شده است و بر مرتکبین جرم قذف، حد قذف جاری می گردد.

اما برای توهینی که موجب حد قذف نباشد، قانونگذار در ابتدا در ماده 608 قانون تعزیرات مجازات تا 74 ضربه شلاق و یا جزای نقدی در نظر گرفته بود. پس از تصویب قانون کاهش مجازات های حبس تعزیری در سال 1399، مجازات این جرم  تبدیل به جزای نقدی درجه شش شده است. (امروزه میزان جزای نقدی درجه شش از 60 میلیون ریال تا 240 میلیون ریال تعدیل شده است)

بیشتر بخوانید در| وکیل کیفری

سخن پایانی

گروه حقوقی آریان دادوش متشکل از وکلای برجسته و با تجربه ای است که می توانند در حوزه حل دعاوی توهین کمک های شایانی به شما نمایند و شما را به سمت پیروزی در دعاوی خود رهنمون نمایند. گروه حقوقی آریان دادوش درصدد است تا موکلین به صورت شفاف در جریان پیشرفت پرونده خود قرار گیرند. شما می توانید به صورت تلفنی، تمام وقت و رایگان از خدمات حقوقی این موسسه بهره مند شوید.