موضوعی که امروز تحت عنوان مقاله‌ای به آن پرداختیم دعوای تصرف عدوانی چیست میباشد، شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد یا گاهاً کلمه تصرف عدوانی را شنیده باشید .
مطالب حقوقی به دلیل پیچیدگی و عمقی که دارند ، دشوار است که بتوان در تمام شاخه‌ها و زمینه‌ها متخصص بود هر حقوقدان و یا وکیلی به هر حال در یک شاخه حقوقی تبحر و مهارت دارد و آن شاخه را تخصص خود می‌داند.
یکی از شاخه‌هایی که از رشته حقوق نشات گرفته و دعاوی بسیاری از ریشه آن تغذیه می‌کنند و تعداد پرونده‌های بالایی را در دادگاه‌های حقوقی و یا کیفری گاهاً تشکیل می‌دهند دعاوی مربوط به املاک میباشد.
توصیه وکلای مجرب آریان دادوش به شما این است : پیش از هرگونه اقدامی در خصوص این دعاوی و اختلافات مشورت با یک وکیل متخصص ملکی که در کنار این تخصص تجربه مهارت تعهد و صداقت نیز به همراه دارد ، میباشد.
برای گرفتن راهنمایی در رابطه با هرگونه دعاوی ملکی و حقوقی میتوانید با گرفتن شماره 09124184507 با وکلا و استادید برجسته آریان دادوش در ارتباط باشید .
ادامه مطلب | وکیل ملکی حقوقی
آریان دادوش | دعوای تصرف عدوانی چیست ؟
دعوای تصرف عدوانی چیست
همانطور که بالاتر هم به آن اشاره کردیم حجم بالایی از پرونده‌های حقوقی مربوط به پرونده‌های ملکی و اختلافات حول این موضوع می‌باشند .
یکی از این اختلافات و دعاوی بسیار مهم که امروزه نیز تعداد بالایی از آن را مشاهده می‌کنیم دعوای تصرف عدوانی چیست میباشد که افزایش جمعیت ، افزایش ساخت و سازها و همچنین افزونی مساحت شهرها و شهرستان‌ها در بالا رفتن تعداد این دعاوی بی تاثیر نبوده است.
در دعوای تصرف عدوانی شما با افرادی سر و کار دارید که بدون داشتن مجوز قانونی و یا اذن و رضایت مالک از ملک او استفاده می‌کنند و در آن تصرف دارند.
در ابتدا بهتر است بدانید ریشه دعوای تصرف عدوانی از چه محلی نشات میگیرد.
تقسیم بندی اموال
تقسیم بندی مواد ۱۱ و ۱۲ قانون مدنی اموال را به دو دسته تقسیم می‌کند :
مال منقول : مالی که بتوانیم آن را جا به جا کنیم مثل ماشین ، تخت ، موتور و …
مال غیر منقول : مالی که نمی‌توانیم آن را جابجا کنیم و ثابت است. مثل : خانه لوله کشی ساختمان و …
که البته خود اموال غیرمنقول به چهار دسته تقسیم می‌شوند : غیرمنقول ذاتی : خانه و زمین ، اکتسابی : لوله کشی ساختمان ، حکمی : تراکتوری که فقط برای استفاده در یک زمین است و از آنجا خارج نمیشود و تبعی : مانند حق ارتفاق یک خانه
دعوای تصرف عدوانی چیست که در این مقاله به آن می‌پردازیم یکی از دعاوی تصرف مال غیرمنقول است که در آیین دادرسی مدنی نیز به آن اشاره شده است اما یکی دیگر از مهم‌ترین دعاوی حول اموال غیرمنقول مطالبه اجرت المثل ایام تصرف است که راجعبه آن در چندین مقاله جداگانه توضیح داده‌ایم.
انواع دعاوی تصرف مال غیر منقول
دعاوی تصرف اموال غیرمنقول به سه دسته با توجه به قانون آیین دادرسی مدنی و قانون مدنی تقسیم می‌شوند :
۱دعوای تصرف عدوانی یا دعوای تصرف عدوانی چیست
۲دعوای ممانعت از حق
۳ دعوای مزاحمت
آریان دادوش | وکیل ملکی تهران
دعوای تصرف عدوانی چیست
با توجه به تعریف قانون و جمع آوری مطالب بالا دعوای تصرف عدوانی را می‌توان اینگونه تعریف نمود : ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون اجازه و اذن او مال غیرمنقول را از تصرف او خارج کرده و در نتیجه اعاده تصرف خودش را نسبت به همان مال درخواست می‌نماید.
پس بنابراین در دعوای تصرف عدوانی سبق تصرف مدعی باید اثبات گردد و همچنین سابقه تصرف مدعی علیه باید به ناحق صورت گرفته باشد.
مطلب مرتبط | عقد بیع چیست ؟
این دعوا در جایی مطرح می‌شود که رابطه قراردادی و یا روابط خاصی بین دو طرف به وجود نیامده باشد اگر رابطه قراردادی وجود داشته باشد دیگر تصرف عدوانی نیست.
به عنوان مثال بین موجر و مستاجر شرایط خاصی برای تخلیه در نظر گرفته شده است و نمی‌توان دعوای تصرف عدوانی را مطرح نمود.
اما در جاهایی می‌بینیم که طرف کارگر و یا سرایدار است و به طور امین مال دیگری را در ید خویش دارد و بدون عذر موجه از تخلیه مال امتناع می‌ورزد، در این شرایط مالک می‌تواند اظهارنامه‌ای برای تخلیه شخص ابتدا ارسال نماید و شخص متصرف نیز ۱۰ روز بعد از ابلاغ اظهارنامه فرصت تخلیه و رفع تصرف عدوانی را دارد .
در اینجا هیچ گونه روابط خاص و یا قراردادی میان طرفین نیست.
اثبات دعوای تصرف عدوانی
دعوای تصرف عدوانی نیز همانند الباقی دعاوی حقوقی و ملکی یک روند ماهوی یکسانی را طی می‌کند تا به نتیجه برسد. .
برای این امر و اینکه بتوانیم ثابت کنیم یک تصرف عدوانی صورت گرفته ابتدا باید مدارک لازم جهت اثبات مدعی بودن خواهان به دادگاه مورد نظر ارائه شود و سپس می‌بایست سابقه تصرف خوانده و همچنین تصرف به ناحق او ثابت شود .
و در نهایت نیز باید سابقه تصرف واجد وصف عدوانی و بدون حق بودن شناخته شود.
شرایط دعوای تصرف عدوانی چیست
باتوجه به قانون آیین دادرسی مدنی این شرایط به دو دسته تقسیم می‌شوند :
۱ شرایط لازم برای دعوای تصرف عدوانی
۲ شرایط غیر موثر در دعوای تصرف عدوانی
شرایط لازم و غیر موثر برای دعوا
شرایط لازم دعوای تصرف عدوانی چهار دسته می‌باشند و وجود این شرایط برای شکل‌گیری دعوای تصرف عدوانی الزامی است نبودن هر یک از این شروط هم می‌تواند در اثبات دعوا خلل ایجاد کند :
۱ غیرمنقول بودن مورد دعوا
۲ سابقه تصرف خواهان
۳ عدوانی بودن دعوای تصرف
۴ عدم طرح دعوا در اصل مالکیت
شرایط غیر موثر هم برای دعوای تصرف عدوانی به دو دسته تقسیم می‌شوند :
۱ افراز یا مشاع بودن
۲ خصوصی بودن یا عمومی بودن مالکیت
در ادامه به بررسی هر یک از این شرایط لازم و غیر موثر برای دعوای تصرف عدوانی می‌پردازیم.
آریان دادوش | دعوای تصرف عدوانی چیست ؟
غیرمنقول بودن مورد دعوا
قبلاً هم به آن اشاره کردیم که دعوای تصرف عدوانی فقط مخصوص اموال غیرمنقول است و در رابطه با اموال منقول به سراغ دعاوی خلع ید و اثبات مالکیت می‌رویم .
اموال غیرمنقول هم تمامی اموال غیرمنقول را شامل می‌شود چه مال غیرمنقول ذاتی باشد چه اکتسابی باشد حکمی باشد و یا تبعی باشد.
مثالی معروف راجع به اموال غیرمنقول : تا زمانی که استخراجی از معدن صورت نگرفته مال غیرمنقول محسوب می‌شود اما بعد از استخراج دیگر مال منقول است همچنین در رابطه با آب آسیاب تا زمانی که آسیاب را می‌چرخانیم و آب در آن جریان دارد آب غیرمنقول محسوب می‌شود اما اگر آب آسیاب را خاموش نماییم و آب را از آن خارج کنیم دیگر خیر .
نکته دیگری هم که در این رابطه باید رعایت کنیم نزاع بر سر اموال عمومی است چرا که تصرف در اموال عمومی حقی را برای مدعی ایجاد نخواهد کرد و حتماً باید این نزاع و دعوای تصرف بر سر اموال خصوصی باشد.
سابقه تصرف خواهان
تصرفی که مورد حمایت قانونگذار است مستلزم شرط خاصی نیست ، یعنی اینکه در تصرفات حتماً لازم نیست که مالکانه باشد و یا شرط شود که این تصرفات مشروع و قانونی است .
یعنی در نتیجه برای طرح این دعوا حتماً لازم نیست که متصرف مالک باشد می‌تونه مالک نباشه می‌تونه کارگر مستخدم و یا مستاجر باشه که دعوای تصرف را مطرح می‌کند.
در قدیم می‌گفتند که باید از این تصرف یک سال گذشته باشد اما دیگر از قانون قدیم خبری نیست و شرایط تغییر کرده است .
قانون تصرف و مورد استفاده بودن ملک توسط مدعی را برای طرح دعوی تصرف عدوانی کافی می‌داند ، یعنی قانونگذار میگه شما که می‌گویید من مالک هستم و تصرف دارم همین قدر که تصرف دارید کافیست ولی در هر حال تصرف باید به گونه‌ای ثبات داشته باشد که بتوانیم نام آن را تصرف بگذاریم.
حال این مدت زمانی را که اثبات تصرف مدعی و مالک است چه کسی مشخص می‌کند دادرس ، یعنی حداقل زمانی که حکایت از این تصرف می‌نماید را دادرس مشخص می‌نماید که ملاک دادرس عرف آن منطقه ملک و همچنین شرایط زندگی میباشد و یک ملاک ثابت و معیار ثابتی برای سنجش وجود ندارد.
عدوانی بودن دعوای تصرف
در دعوای تصرف باید عنصر قهر و غلبه اثبات شود یعنی به این صورت که باید ثابت شود این مالک است و بر ملک غلبه پیدا کرده و ساکن شده بنابراین در دعوای تصرف عدوانی باید عنصر قهر و غلبه ثابت شود.
نکته حائز اهمیتی که در رابطه با دعوای تصرف عدوانی وجود دارد این است که طبق قانون این دعوی جرم محسوب می‌شود و قانونگذار برای آن مجازات معین کرده است.
دادگاه در صورتی متهم را محکوم به مجازات می‌نماید که مالک بتواند تصرف خویش و مالکیت و ساکن بودن خویش را اثبات نماید و در هر صورت دادگاه چاره‌ای جز ورود به اصل مالکیت ندارد.
عدم طرح دعوا در اصل مالکیت
برای اینکه شخصی بتواند یک دعوای تصرف عدوانی را مطرح نماید فقط باید به مسئله خروج از مال مورد تصرفش و یا مزاحمت و یا ممانعت از حق اشاره نماید این بدان معنی است که مستاجر کارگر و هر شخص دیگری نیز می‌تواند دعوای تصرف عدوانی را مطرح کند و الزام به مالک بودن نیست .
همچنین در ماده ۱۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت بیان شده است که شخصی که برای اثبات مالکیت یا حق ارتفاق ویا انتفاع طرح دعوا نموده است نمی‌تواند نسبت به تصرف عدوانی و یا ممانعت از حق اقامه دعوا کند.
چرا که این‌ها باعث ایجاد هرج و مرج می‌شوند و قانون هم حمایت کننده برای جلوگیری از ایجاد هرج و مرج است.
افراز یا مشاع بودن ملک
تاثیر افراز یا مشاع بودن ملک در مطرح کردن دعوای تصرف عدوانی بدین صورت است که اگر چند نفر مال غیرقانونی را به صورت مشاع و مشترکاً از آن استفاده می‌کنند بعضی از آنان مانع استفاده یا تصرف دیگران شوند حسب مورد زیر مجموعه تصرف عدوانی یا ممانعت از حق یا مزاحمت محسوب می‌شوند و مشمول مقررات این گونه دعاوی خواهند بود.
تاثیر خصوصی بودن یا عمومی بودن مالکیت
این مبحث به تاثیر خصوصی بودن یا عمومی بودن مالکیت در مصرف کردن دعوای تصرف عدوانی میپردازد.
به عنوان مثال اگر یک شرکت دولتی ملک مورد نظر خواهان را مورد تصرف قرار دهد تاثیری در طرح دعوای تصرف عدوانی نخواهد داشت و می‌توان این دعوا را علیهش مطرح کرد.
مراجع صالح
احکام مربوط به دعوای تصرف عدوانی به دو دسته احکام عام و احکام خاص تقسیم می‌شوند که در آیین دادرسی مدنی به طور واضح در رابطه با آن صحبت شده است که در مقاله مجازات تصرف عدوانی چیست به طور کامل به آن پرداخته‌ایم.
آریان دادوش | دعوای تصرف عدوانی چیست ؟
مرجع صالح رسیدگی کننده به دعوای تصرف عدوانی به این علت که مورد دعوی یک مال غیرمنقول میباشد دادگاه محل قرارگیری مال غیرمنقول میباشد.
آریان دادوش در رابطه با روند رسیدگی و شروع به اقامه دعوی نیز در مقاله‌ای مرتبط با آن صحبت کرده است.
بیشتر بخوانید | مجازات تصرف عدوانی چیست ؟
سخن پایانی
دعوای تصرف عدوانی چیست سوالی است که شاید برای خیلی از حقوقدانان و افرادی که حول این اختلافات و پرونده‌ها برخورد داشته اند پیش آید ، و حتی امکان این وجود دارد که شخص خواهان اقامه دعوایی باشد اما نام آن را نداند و آگاه نباشد که دعوایی که می‌خواهد اقامه کند همان دعوای تصرف عدوانی است. مطالعه این مقاله نه تنها برای حقوقدانان و علاقمندان به رشته حقوق مناسب است بلکه برای افرادی که می‌خواهند دعوای تصرف عدوانی را مطرح نمایند نیز لازم و ضروری میباشد.
گروه حقوقی آریان دادوش با سابقه نزدیک به ۲۰ سال فعالیت در زمینه‌های مختلف حقوقی و بالاخص ملکی و تکیه بر تجربه و تعهد وکلای مجرب خود توصیه‌ای که به شما عزیزان که در رابطه با موضوع تصرف عدوانی هرگونه اختلافی را دارید می‌نماید این است که قبل از هرگونه اقدامی در رابطه با این گونه اختلافات و هرگونه اختلاف ملکی حتماً با یک وکیل مجرب و متخصص در آن زمینه به خصوص که در این مقاله زمینه تصرف عدوانی و دعاوی ملکی حقوقی است مشورت نمایید.
آریان دادوش | تصرف عدوانی چیست
