حتماً شما هم کلمه هبه را شنیدهاید مقالهای که در ادامه خواهید خواند هبه چیست به تعریف هبه و نکات حقوقی مهمی که مربوط به آن است میپردازد .
ادامه مطلب | وکیل ملکی حقوقی
هبه هم مانند انواع عقود نوعی عقد است که در مقاله انواع عقود و آثار آنها اشاره مختصری به آن کردیم ، به موجب این عقد یک نفر مالی را به صورت مجانی به شخص دیگری تقدیم و تملیک میکند. دعاوی که از موضوع هبه ناشی میشوند به نسبت دیگر دعاوی حقوقی حجم کمتری از کل را تشکیل میدهند اما با این حال دانستن مطالب پیرامون هبه خالی از لطف نخواهد بود .
آریان دادوش | هبه چیست
مطلب مرتبط | انواع عقد و قرارداد
هبه چیست
با توجه به ماده ۷۹۵ قانون مدنی هبه عقدیست که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند تملیک کننده واهب طرف دیگر را متهب و مالی را که مورد هبه است عین موهوبه میگویند . تعریف هبه چیست از دیدگاه قانون مدنی
چه اموالی را میتوان هبه کرد
عین را میتوان هبه کرد مانند هبه کردن خانه ماشین و …
منفعت را میتوان هبه کرد هبه منفعت حتماً باید مدت داشته باشد مانند هبه کردن منافع یک سال یک خانه
حقوق عینی به جز مالکیت نمیتوانند موضوع عقد هبه باشند حق انتفاع و حق اتفاق و حق تحجیر که از حقوق عینی میباشند قابل هبه نیستند و انتقال آنها میتواند از طریق صلح یا ماده ۱۰ قانون مدنی صورت گیرد .
طلب را هم میتوان ابرا کرد و هم هبه کرد طلبکار میتواند طلبش را به مدیون ببخشد در این صورت مالکیت ما فی الذمه رخ میدهد .
در رابطه با هبه کردن طلب ماده ۸۰۶ قانون مدنی اینگونه بیان میدارد هرگاه دائن طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد.
البته یک تفاوت بین هبه طلب با ابراء مدیون وجود دارد که به این صورت است که هبه طلب عقد است و نیاز به قبول بدهکار دارد اما ابراء ایقاع است و نیازی به قبول مدیون ندارد و با یک اراده دین ساقط میشود .
ادامه مطلب | وکیل ملکی تهران
آریان دادوش | هبه چیست
اهلیت واهب
واهب باید برای معامله اهلیت و برای تصرف اختیار داشته باشد و با توجه به ماده ۷۹۶ ق .م واهب باید برای معامله و تصرف در مال خود اهلیت داشته باشد .
نکته بسیار مهم دیگر در بحث هبه لزوم مالکیت واهب است که در ماده ۷۹۷ اینگونه بیان شده که واهب باید مالک مالی باشد که میکند .
قبض در هبه
برای انعقاد عقد هبه اراده متهب نیز لازم است یعنی علاوه بر قبض ایجاب واهب نیز باید توسط متهب قبول بشود در ماده ۷۹۸ اراده متهب مفروض است .
ماده 798 : هبه واقع نمیشود مگر با قبول و قبض متهب اعم از اینکه مباشر قبض خود متهب باشد یا وکیل او و قبض بدون اذن واهب اثری ندارد .
هبه چه عقدی است
در ابتدا عقد عینی را تعریف میکنیم : عقدی که قبض ( تسلیم ) در آن شرط صحت عقد است یعنی اگر مال تسلیم نشود عقد صورت نگرفته است .
طبق ماده ۷۹۸ قانون مدنی هبه عقدی عینی است زیرا قبض یکی از ارکان آن است عقود عینی سه رکن داشتند ایجاب قبول و قبض .
وقوع عقد عینی زمانی است که قبض واقع میشود در عقود عینی چهار اراده وجود دارد ایجاب قبول اراده به اقباض و اراده به قبض .
در قانون مدنی ۵ عقد عینی وجود دارد عقد موجد حق انتفاع ، وقف ، بیع صرف ، رهن و هبه
در عقود عینی اگر یکی از طرفین محجور یا فوت شود ایجاب و قبول از بین میرود با این تفاوت که در هبه قبل از قبض فوت هر یک از طرفین هبه را باطل میکند اما حجر واهب مانع انعقاد هبه میشود اما حجر متهب اثری ندارد و قبض با ولی او خواهد بود .
ماده ۸۰۲ قانون مدنی در رابطه با فوت هر یک از واهب یا متهب اینگونه گفته است که اگر هر کدام از آنها قبل از قبض فوت کنند هبه باطل میشود .
آریان دادوش | هبه چیست
هبه به محجور
از آنجایی که هبه عقدی مجانی است صغیر ممیز و سفیه میتوانند هبه را قبول کنند اما نمیتوانند قبض کنند و قبض با نماینده آنها است.
ماده ۷۹۹ در هبه به صغیر یا مجنون یا سفیه قبض ولی معتبر است.
هبه محجورین شامل دو دسته خواهد بود :
هبه به صغیر ممیز و سفیه : که قبول با خودشان است و قبض با نماینده آنها
هبه به صغیر غیر ممیز و مجنون : هم قبول و هم قبض با نماینده آنها است .
هبه چیست؟
قبض پیش از هبه
منظور از ماده ۸۰۰ قانون مدنی در بحث هبه چیست ؟ و چه میباشد : در صورتی که عین موهوبه در ید متهب باشد محتاج به قبض نیست . البته این موضوع بستگی به آگاهی واهب از قرار داشتن مال مورد نظر در دست متهب دارد.
شرط عوض در هبه
در عقود مجانی به جز وقف میتوانیم شرط عوض بگذاریم در این صورت عقد مجانی معوض نمیشود چون شرط جنبه فرعی دارد و به آن عقد مجانی با شرط عوض گفته میشود ، یعنی شرط فرع بر عقد است .
هبه یک عقد مجانی است . شخصی مالی به دیگری میبخشد به شرط اینکه گیرنده هم مالی را به واهب ببخشد مانند کتاب در برابر خودکار کتاب عین موهوبه و خودکار عین مورد شرط است به این عقد عقد مجانی با شرط عوض میگویند نه عقد معوض .
ادامه مبحث هبه چیست : ماده ۸۰۱ : هبه ممکن است معوض باشد و بنابراین واهب میتواند شرط کند که متهب مالی را به او هبه کند یا عمل مشروعی را مجاناً به جا آورد.
لزوم و جواز عقد هبه
از مهمترین بخشهایی که در مقاله هبه چیست باید به آن توجه نمود همین بخش لزوم و جواز عقد هبه است بسیاری از دعاوی که حول محور هبه پیش میآیند در رابطه با رجوع واهب است ، به این صورت که بعد از اینکه قبض شکل گرفت واهب میخواهد از هبه رجوع کرده و مال خود را پس بگیرد که میتواند به دلایل مختلفی از جمله اختلافات شخصی که بین طرفین صورت گرفته است شکل بگیرد .
عقد هبه : پس از قبض اصولاً نسبت به واهب جایز است جز در ۸ مورد زیر که هبه لازم است و واهب نمیتواند از آن رجوع کند .
در صورتی که مال در دست متهب تلف شده باشد یعنی عین موهوبه از بین رفته باشد .
در صورتی که متهب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد .
در صورتی که هبه با شرط عوض بوده و شرط هم اجرا شده باشد.
در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود .
در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود .
در صورت فوت واهب یا متهب رجوع ممکن نیست.
هرگاه دائن طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد .
اگر کسی مالی را به عنوان صدقه به دیگری بدهد حق رجوع ندارد.
قانون درباره این موارد در مواد 803 ، 805 و 806 قانون مدنی اینگونه گفته است :
803 : بعدازقبض نیز واهب می تواند با بقاع عین موهوبه از هبه رجوع کند مگر در موارد ذیل :
۱) درصورتی که متهب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد.
۲) درصورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.
۳) درصورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهرا مثل اینکه متهب به واسطه فلس محجور شود خواه اختیارا مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود.
۴) درصورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.
ماده 805 : بعد از فوت واهب یا متهب رجوع ممکن نیست .
ماده 806 : هرگاه داین طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد.
سخن پایانی
مبحث عقود و انواع آنها و آثار آنها ریشه بسیاری از قواعد و قراردادهای تنظیم شده امروزی است که چه پیش از تنظیم قراردادها و چه بعد از آن در صورت بروز اختلاف و دعوی برای موفقیت و رسیدگی درست نیاز است که این اطلاعات و دانش را داشته باشیم .
هبه چیست و یا به چه عقدی هبه میگویند یکی از عقود کاربردی و مهم در بحث انواع قراردادها میباشد.
گروه حقوقی آریان دادوش با تکیه بر دانش و تجربه وکلای مجرب خود با بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت در زمینه های مختلف حقوقی و به خصوص زمینه ملکی و قراردادها راهنمای شما عزیزان برای حل هر یک از این موارد خواهد بود ، از جمله تنظیم قراردادها و عقود و همچنین دعاوی مانند فسخ و انفساخ قرارداد ، انحلال قرارداد ها و … که ناچارا درگیر آنها شده اید.
مطلب مرتبط | راه های انحلال قرارداد
آریان دادوش | هبه چیست ؟
برای ارتباط با گروه حقوقی آریان دادوش میتوانید با شماره ۰۹۱۲۴۱۸۴۵۰۷ تماس گرفته و بعد از مطرح کردن مشکل خود با وکیل مربوطه مشورت نمایید .
