تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی

 

در این مقاله قصد داریم در رابطه با تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی خلاصه توضیحاتی را برای شما عزیزان مطرح نماییم. دعاوی مطرح شده از اجرت المثل و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف از دعاوی رایج حقوقی و ملکی می باشد .

در آغاز به سراغ تعریف اجرت المثل و اجرت المسمی ، همچنین ویژگی های این دو و سپس به سراغ تفاوت هایشان خواهیم رفت.

بیشتر بخوانید | اجرت المثل ایام تصرف چیست ؟

اجرت المثل ایام تصرف چیست

در هنگامی که یک فرد مالک ملکی میباشد مالک منافع حاصله از آن ملک نیز خواهد بود در این زمان اگر شخصی بدون اذن مالک و یا بدون منعقد کردن قراردادی درست ،  از منافع ملک شخصی دیگر به طور غیر قانونی استفاده نماید .

مالک و یا نماینده قانونی او میتوانند هزینه استفاده از منافع ملک خویش را از طرف مقابل مطالبه نمایند به این هزینه مطالبه شده اجرت المثل ایام تصرف گفته میشود.

بیشتر بخوانید | وکیل ملکی

آریان دادوش | تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی

اجرت المسمی ایام تصرف چیست

اجرت المسمی مبلغی است که در قراردا بین طرفین برای منتفع شدن از ملک شخصی به طور کامل به توافق رسیده و در آن در ج گردیده و شخص منتفع میبایست آن مبلغ را به مالک پرداخت نماید .

در تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی نیز همچنین میتوان گفت مطالبه اجرت المثل ایام تصرف مبلغی است که بدون اذن مالک از ملک نفع برده شده است در صورتی که اجرت المسمی مبلغی است که به عنوان اجاره در قرارداد ذکر شده است و به توافق طرفین رسیده.

بیشتر بخوانید | تفاوت دستور تخلیه و حکم تخلیه

تفاوت اجرت المثل ایام تصرف و اجرت المسمی

به طور کلی مطالبه اجرت المثل می تواند در زمینه های مختلفی صورت پذیرد ازجمله کار ، ملک و… که در هرکدام بحث منافع مال و یا کار در میان است .

تفاوت اصلی اجرت المثل ایام تصرف و اجرت المسمی در این است که اجرت المسمی به توافق طرفین در قرارداد رسیده ولی اجرت المثل هنگامی است که مبلغ توافق شده پرداخت نشود که توسط دادگاه تعیین خواهد شد .

مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک مشاع

ممکن است در استفاده شخص از منافع یک ملک ، منافع به طور مشترک برای تعدادی از اشخاص باشد که در این صورت پای مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک مشاع به میان خواهد آمد.

 و همینطور اجرت المثل در هنگام استفاده بدون اذن و یا غیر قانونی شخص از ملک شخصی یا مشاع است که برای مطالبه این مبلغ و تخلیه ملک در ابتدا بهتر است با ارسال یک اظهار نامه هزینه را مطالبه نماییم .

اگر ارسال اظهار نامه توسط شرکا در مطالبه اجرت المثل ملک مشاع و یا نماینده قانونی یا مالک ملک شخصی کارساز نبود توسط مطرح نمودن یک دادخواست  حقوقی مطالبه  ، این روند را از دادگاه پیگیری نمایند .

 

بیشتر بخوانید | قانون مدنی 

نظر قانون مدنی در رابطه با اجرت المثل ایام تصرف ملک

 تعریف اجرت المثل ایام تصرف ملک در قانون مدنی به طوری است که مدت زمان استفاده شخص از ملک را بدون اذن از زمان انقضای قرارداد تا زمان تخلیه دانسته و مبلغ متعلق به استفاده از منافع در آن زمان را اجرت المثل ایام تصرف ملک دانسته است.

 

مواد مربوط به اجرت المثل در قانون مدنی

ماده 320 قانون مدنی ،نسبت به منافع مال مغصوب، هر یک از غاصبین به اندازه‌ی منافع زمان تصرف خود و مابعد خود ضامن است اگر چه استیفای منفعت نکرده باشد لیکن غاصبی که از عهده منافع زمان تصرف  غاصبین لاحق خود برآمده است می‌تواند به هر یک نسبت به زمان تصرف او رجوع کند.

ماده 337 ، هر گاه کسی بر حسب اذن صریح یا ضمنی، از مال غیر استیفای منفعت کند، صاحب مال مستحق اجرت المثل خواهد بود مگر این که معلوم شود که اذن در انتفاع، مجانی بوده است.

ماده 488 ،  اگر شخص ثالثی بدون ادعاء حقی در عین مستأجره یا منافع آن مزاحم مستأجر گردد در صورتیکه قبل از قبض باشد مستأجر حق فسخ‌دارد و اگر فسخ ننمود می‌تواند برای رفع مزاحمت و مطالبه اجرت المثل  بخود مزاحم رجوع کند و اگر مزاحمت بعد از قبض واقع شود حق فسخ ندارد‌و فقط می‌تواند بمزاحم رجوع کند.

ماده 494 ،  عقد اجاره بمحض انقضاء مدت بر طرف می‌شود و اگر پس از انقضاء آن مستأجرعین مستأجره را بدون اذن مالک مدتی در تصرف‌خود نگاه دارد موجر برای مدت مزبور مستحق اجرت المثل خواهد بود اگرچه مستأجر استیفاء منفعت نکرده باشد و اگر با اجازه مالک در تصرف نگاه‌دارد وقتی باید اجرت المثل  بدهد که استیفاء منفعت کرده باشد مگر اینکه مالک اجازه داده باشد که مجاناً استفاده نماید.

ماده 495 ،  اگر برای تأدیه مال‌الاجاره  ضامنی داده شده باشد ضامن مسئول اجرت المثل  مذکور در ماده  فوق نخواهد  بود.

ماده 504 ، هرگاه مستأجر بموجب عقد اجاره مجاز در بنا یا غرس بوده موجر نمی‌تواند مستأجررا بخراب کردن یا کندن آن اجبار کند و بعد از‌انقضاء مدت اگر بنا یا درخت در تصرف مستأجر باقی بماند موجر حق مطالبه اجرت‌المثل زمین را خواهد داشت و اگر در تصرف موجر باشد مستأجر‌حق مطالبه اجرت المثل  بنا یا درخت را خواهد داشت.

ماده 533 ، اگر عقد مزارعه بعلتی باطل شود تمام حاصل مال صاحب بذر است و طرف دیگر که مالک زمین  یا  آب یا صاحب عمل بوده است بنسبت آنچه که مالک بوده مستحق اجرت‌المثل خواهد بود.اگر بذر مشترک بین مزارع و عامل باشد حاصل و اجرت المثل  نیز بنسبت بذر بین آن‌ها ‌تقسیم میشود.

ماده 535 ،  اگر عامل زراعت نکند و مدت منقضی شود مزارع مستحق اجرت المثل  است.

ماده 537 ، هرگاه در عقد مزارعه زرع معینی قید شده باشد و عامل غیر آنرا زرع نماید مزارعه باطل و بر طبق ماده 533 قانون مدنی رفتار می‌شود.

ماده 538 ، هرگاه مزارعه در اثناء مدت قبل از ظهور ثمره فسخ شود حاصل مال مالک بذر است و طرف دیگر مستحق اجرت المثل  خواهد بود.

ماده 539 ، هرگاه مزارعه بعد از ظهور ثمره فسخ شود هر یک از مزارع و عامل بنسبتی که بین آن‌ها مقرر بوده شریک در ثمره هستند لیکن از تاریخ‌فسخ تا برداشت حاصل هر یک باخذ اجرت المثل  زمین و عمل و سایر مصالح‌الاملاک خود که بحصه مقرر بطرف دیگر تعلق می‌گیرد مستحق ‌خواهد بود.

ماده 540 ، هرگاه مدت مزارعه منقضی شود و اتفاقاً زرع نرسیده باشد مزارع حق دارد که زراعت را ازاله کند یا آنرا باخذ اجرت المثل  ابقاء نماید.

ماده 544 ، در هر مورد که مساقات باطل باشد یا فسخ شود تمام ثمره مال مالک است و عامل مستحق اجرت المثل  خواهد بود.

نظر قانون مدنی در رابطه با اجرت المسمی

همانطور که پیشتر هم به آن اشاره کردیم هنگامی که در قرارداد اجاره و بهره برداری از منافع یک مال اعم از منقول و یا غیر منقول مبلغی به عنوان اجاره بها معین میشود که این مبلغ همان اجرت المسمی نام دارد .

مثال : اگر مالک موتوری طی یک قرارداد با توفق شخص منتفع موتور را به مدت یک ماه به مبلغ 3 ملیون تومان اجاره دهد جدا از بحث خسارت و گرفتن موتور و… فقط اجاره بها در این قرارداد و رابطه بهره مندی از موتور ، اجرت المسمی این مال 3 میلیون  تومان میباشد.

بیشتر بخوانید | قانون آیین دادرسی مدنی

در رابطه با اجرت المسمی مال غیر منقول در ابتدا باید مواد قانونی 12 که تعریف مال غیر منقول است و 13 ،14 ،15 ،16 ، 17 حقوق مدنی را بخوانید تا با تعریف مال غیر منقول آشنا شوید بعد از آ« به مبلغی که به عنوان اجاره مال غیر منقول در قرارداد معین میشود اجرت المسمی می گویند.

در رابطه با اجرت المثل ایام تصرف ، خواندن قانون آیین دادرسی مدنی نیز خارج از لطف نیست همانطور که در ماده 165 آمده : درصورتی که در ملک مورد حکم تصرف عدوانی زراعت شده باشد، اگر موقع برداشت محصول رسیده باشد متصرف عدوانی باید‌فوری محصول را برداشت و اجرت المثل  را تادیه نماید.

چنانچه موقع برداشت  محصول نرسیده باشد، چه اینکه بذر  روییده یا نروییده  باشد محکوم ‌له‌ پس از جلب رضایت متصرف عدوانی مخیر است بین اینکه  قیمت زراعت را نسبت به سهم صاحب  بذر و دسترنج  او پرداخت کند و ملک را تصرف ‌نماید یا ملک را تا پایان برداشت  محصول در تصرف متصرف عدوانی باقی بگذارد و اجرت المثل آن را دریافت کند. همچنین محکوم ‌له میتواند ‌متصرف عدوانی را به معدوم کردن زراعت و اصلاح  آثار تخریبی که توسط وی انجام  گرفته مکلف نماید.

‌تبصره  : درصورت تقاضای محکوم‌له، دادگاه متصرف عدوانی را به پرداخت اجرت المثل  زمان تصرف نیز محکوم مینماید.

بیشتر بخوانید | قانون آیین دادرسی مدنی

آریان دادوش | تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی

 

سخن پایانی

در مبحث تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی ،به طور خلاصه اجرت المسمی مبلغی است که به طور مسخص در قرارداد مال آمده است و به توافق طرفین رسیده ، حال بعد از به پایان رسیدن مدت قرارداد شخص برای در یافت مبلغ اجاره می تواند به دادگاه حقوقی مراجعه کرده و با ارسال یک اظهار نامه طلب خود را درخواست کند.

اگر مستاجر این مبلغ را پرداخت نکرد مالک می بایست با طرح یک دادخواست ادامه مراحل را پیش رود.

 در شرایطی بعد پایان مدت اعتبار قرارداد مستاجر بدون اذن مالک به استفاده ادامه میدهد در این صورت برای مدت استفاده شخص اجرت المثل معین میشود که توسط کارشناس دادگستری صورت میپذیرد.

نکته : شخص مالک میتواند خسارت تاخیر تادیه را نیز به همراه اجرت المسمی طلب کند محاسبه میزان خسارت تاخیر تادیه از زمان ارسال اظهارنامه خواهد بود .

نکته : محاسبه میزان اجرت المسمی بر خلاف اجرت المثل نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگاه ندارد و فقط قاضی با توجه به قرارداد اجاره این مبلغ را معین میکند.