اقاله چیست موضوع مقاله‌ای است که در ادامه خواهید خواند : شاید گاهی اوقات برای هم پیش آمده باشد که بعد از عقد و تنظیم یک قرارداد به دلایل گوناگون از جمله اختلافات شخصی و همچنین پرداخت ثمن معامله قصد بر برهم زدن آن معامله را بعد از تنظیم قرارداد داشته باشید.
مطلب مرتبط | اقاله یا تفاسخ چیست
آریان دادوش | اقاله چیست
اقاله هم در اصطلاح دقیقاً همین موضوع است که دو طرف با توافق یکدیگر قراردادی را که در گذشته بین خود تنظیم کرده بودند حال بر هم می‌زنند.
ادامه مطلب | وکیل ملکی حقوقی
امروزه با افزایش مراودات و روابط میان مردم تعداد بالایی از معاملات و قراردادها در روز میان طرفین تنظیم میشود که تمام این معاملات به خوبی و خوشی ختم نخواهند شد و خیلی از آنها با اختلاف و دعوا و نهایتاً در دادگاه حقوقی و حتی کیفری به پایان میرسند.
همانطور که مستحضر هستید حجم بالایی از پرونده‌ها را در دادگاه‌های حقوقی پرونده‌های ملکی و امور مربوط به آنها و همچنین قراردادهای ملکی تشکیل می‌دهند که اقاله قراردادهای ملکی و اقاله هرگونه قرارداد که موضوع بحث این مقاله نیز میباشد یکی از مباحث بسیار مهم در امور قراردادها و دعاوی ملکی میباشد.
مطلب مرتبط | راه های انحلال قرارداد
اقاله چیست
اقاله چیست : اقاله در لغت به معنای باز کردن و گشودن میباشد و باز کردن عقد را اقاله می‌گویند .
و اقاله در اصطلاح همان عقدیست که موضوع آن انحلال و انهدام عقد اول میباشد و در آن رضایت و توافق و اهلیت طرفین از موارد ضروری و الزام آور این عقد است.
به اقاله تفاسخ نیز گفته میشود که در مقاله اقاله یا تفاسخ چیست که لینک آن را در بالاتر از این مطالب قرار داده و با رنگ قرمز مشخص کرده ایم به آن از جهاتی دیگر پرداخته ایم .
در ماده ۲۶۴ قانون مدنی اقاله یا تفاسخ از اسباب سقوط تعهدات در نظر گرفته شده است اما برخی دکترین نظری مخالف این دارند و آنها از جمله دکتر کاتوزیان که در فصل ششم از درس مدنی ۳ بیان داشته است او معتقد است که تفاسخ یا اقاله موجب انحلال عقد است و از اسباب سقوط تعهدات نیست .
شرط کاستن و افزودن در اقاله
منظور از شرط کاستن و افزودن در مقاله اقاله چیست این است که آیا می‌توان عوضین را تغییر داد بدین شکل که یا ثمن یا مبیع را افزایش یا کاهش داد جواب این است که در اقاله عوضین باید همانطوری که هستند برگشت داده بشوند .
اگر شرط شود که عوضین کم یا زیاد بشوند این شرط خلاف مقتضای ذات اقاله میباشد و باطل و مبطل است ؛ البته اگر شرط جزئی باشد و عرفاً به عوضین کاری نداشته باشد اقاله و شرط هر دو صحیح هستند.
در این رابطه دکترین حقوقی نظریه‌های مختلفی دارند که در ادامه نظر دکتر کاتوزیان را در رابطه با کاستن و افزودن در اقاله خواهیم گفت :
ایشان بر این باورند که کاستن و افزودن دو عوض در اقاله اگر جزئی یا ناظر به امور اضافی و خارجی نباشد و دو عوض اصلی را تغییر دهد با مقتضای اقاله مخالف است و ماهیت آن را تغییر می‌دهد ولی چنین شرطی ممکن است سبب بطلان اقاله یا تبدیل آن به عقد معوض دیگر شود .
زیرا مقتضای اقاله برگشت عوضین است و اثر زایل کنندگی دارد یعنی اقاله قالبی برای تملیک نیست به همین دلیل شرط اضافه کردن مال در اقاله راه ندارد و این شرط خود یک عقد جدید است و این خلاف اقاله است ، پیشتر هم توضیح دادیم که هیچ کدام از عوضین نباید تغییری در آنها ایجاد شود.
ادامه مطلب | وکیل ملکی تهران
آریان دادوش | اقاله چیست
اگر دو عوض ثابت بماند دو عوض را همانطور که هست برگشت داده بشود و شرط ضمن آن ناظر به تعهد خارجی و اضافی باشد ربطی به عوضین نداشته باشد خلاف مقتضای اقاله نیست.
نکته دقت شود در آزمون‌ها در مورد ماهیت اقاله اگر به صورت مطلق سوال بشود باید گفت که اقاله سبب انحلال است اما اگر طبق قانون مدنی سوال بشود باید گفت که اقاله سبب سقوط تعهد است.
و این نکته بسیار حائز اهمیت بود برای افرادی که میخواهند در آزمون های حقوقی شرکت نمایند ، که در مطالب بالا هم نیز می‌توان از آنها این نتیجه را گرفت.
اقاله عقود
در ابتدا باید این نکته را گفت که در رابطه با اقاله و تفاسخ فقط عقود را می‌توان اقاله کرد اما استثنائاتی هم در این بین وجود دارد که از آنها به عنوان مواردی را که نمی‌توان اقاله کرد یاد می‌کنیم یا همان استثنائات اقاله .
این موارد شامل 🙁 اقاله چیست )
- وقف ، ضمان نقل و نکاح را نمی‌توان اقاله کرد .
- اقاله ویژه انحلال قرارداد است و در ایقاع راه ندارد .
- اقرار و اقاله را نمی‌توان اقاله کرد .
علت عدم امکان اقاله
علت عدم امکان اقاله ممکن است متفاوت باشد در وقف و نکاح مخالف با قانون امری است و در برخی عقود همچون ضمان در تعارض با حقوق اشخاص است نکاح و وقف قابل اقاله نیست از نظر عقلی چنین امکانی وجود ندارد و انحلال آنها به اسباب خاص نیاز دارد عدم نفوذ اقاله ضمان نیز ترجیح دارد و غیر نافذ است چرا که به حقوق دیگران صدمه می‌زند.
عدم امکان اقاله توسط نماینده
در برخی موارد نماینده نمی‌تواند اقاله کند و به نیابت از طرف دیگر معامله را اقاله نماید. یکی از این موارد در معامله با خود ، نماینده نمی‌تواند به نیابت از طرف دیگر معامله را اقاله کند همچنین طرفین نمی‌توانند به ثالثی اذن بدهند که از طرف آنها عقد را اقاله کند.
اقاله به ایقاء ماذون واقع نمی‌شود چرا که اراده یکی از دو طرف عقد هرچند ماذون از سوی دیگری باشد تراضی نامیده نمی‌شود تراضی باید در حال تکوین اقاله صورت پذیرد .یعنی اینکه در ایقاع اقاله نداریم چرا که در اقاله نیاز به رضایت دو طرف و اراده دو طرف است .
ماده ۲۸۳ قانون مدنی : بعد از معامله طرفین میتوانند به تراضی آن را اقاله و تفاسخ کنند .
رضایت طرفین در اقاله
از لزوم تراضی دو طرف برای تحقق اقاله برمی‌آید که اقاله عقد است ماهیتی توافقی دارد هرچند که سبب انحلال عقد پیش از خود و تعهدهای ناشی از آن میشود پس نکته بسیار مهمی که از آن می‌توان نتیجه گرفت این است که اقاله یک نوع عقد میباشد .
ماده ۲۸۴ اقاله به هر لفظ یا فعلی واقع میشود که دلالت بر به هم زدن معامله کند .
اقاله ضمنی و معاطاتی نیز امکان دارد ولی در هر حال تراضی باید از راه اعلام‌های دو طرف احراز شود .
رکن اصلی اقاله تراضی دو طرف به هنگام وقوع آن است و به ایقاع ماذون واقع نمی‌شود.
این یک قاعده کلی است تمام عقود و ایقائات به جز نکاح و طلاق و عقود تشریفاتی می‌تواند معاطاتی صورت گیرد . به این منظور که تمام عقود بجز استثنائاتی که در بالا گفته شد میتوانند بدون تشریفات تنظیم شوند.
در عقد اجاره اگر موجر مستاجر را از دادن اجاره ابراء می‌کند و بعد از آن اجاره اقاله بشود موجر باید بابت پولی که مستاجر از بابت مالکیت منافع به دست آورده را به او پرداخت کند .
یعنی اگر بعد از عقد اجاره شما اجاره بها را به مستاجر بخشیدید و مدتی بعد با توافق تصمیم به اقاله گرفتید دیگر مستاجر باید مبلغ اجاره را در آن مدت پرداخت کند چون با اقاله شرط ابرا یا بخشش اجاره بها هم از بین میرود.
اقاله جزئی چیست
ماده ۲۸۵ موضوع اقاله ممکن است نسبت به تمام معامله واقع شود و یا فقط مقداری از مورد آن.
در موردی که دو طرف بخشی از معامله را اقاله می‌کنند باید میزان آن معلوم و معین باشد وگرنه نافذ نیست.
حکم این ماده در مورد اموال تجزیه پذیر : در رابطه با اموال تجزیه پذیر هر کسی مالک قسمت اقاله شده میشود به عنوان مثال نیمی از ۱۰۰ جفت کفش که مورد اقاله واقع میشود.
حکم این ماده در مورد اموال تجزیه ناپذیر : در رابطه با این اموال مال مشاع میشود مانند اینکه سه دانگ خانه‌ای که مورد بی واقع شده است اقاله شود در این صورت مال بین طرفین مشاع میشود .
سخن پایانی
اقاله چیست و یا تفاسخ چیست اگر بخواهیم به طور خلاصه و به اندازه یک سطر این را توضیح دهیم باید اینگونه گفت که اگر بعد از صورت گرفتن یک معامله و یا تنظیم یک عقد و قرارداد طرفین بخواهند این عقد را با توافق و رضایتی که هردو دارند منحل کنند و هر یک آورده خود را پس گیرد .
به طور کلی موضوع اقاله قرارداد که زیر مجموعه انحلال قراردادها است یکی از مباحث بسیار کاربردی در رابطه با حقوق قراردادهاست .
توصیه گروه حقوقی آریان دادوش با سابقه نزدیک به ۲۰ سال فعالیت حقوقی و به خصوص در زمینه ملکی و قراردادها به شما عزیزان جمله معروف پیشگیری بهتر از درمان است چرا که می‌توانید با گرفتن یک مشاوره و یا یک مشورت در جلسه تنظیم قرارداد خود از یک وکیل مجرب از پیش آمدن هرگونه اختلاف و دعوی جلوگیری نمایید . همچنین لزوماً پیش از تنظیم قرارداد اقاله با یک وکیل متخصص در زمینه قراردادها و اگر موضوع شما ملکیست در زمینه ملکی مشورت نموده و از او کمک بخواهید .
چرا که با توجه به درصد مراجعینی که از آنها کلاهبرداری شده و یا به علت ناآگاهی خود و پیروی از افراد ناآگاه ضرر هنگفتی را به خود و خانواده خود وارد نموده‌اند در صورتی که می‌توانستند با یک مشورت و یا مشاوره کوتاه و پرداخت هزینه‌ای بسیار بسیار کمتر از پیش آمدن این ضرر جلوگیری نمایند.جج
